Kalibracja rastrów.

Kalibracja, to proces wyznaczenia i nadania georeferencji, których zastosowanie spowoduje ustawienie rastrowi  w odpowiednim miejscu mapy oraz zredukuje jego zniekształcenia geometryczne. Aby skalibrować raster, należy przygotować punkty dostosowania w rysunku wektorowym (pikiety, sitka krzyży) a następnie załadować raster, uruchomić funkcję kalibracji i zdefiniować punkty pary punktów dostosowania. Funkcje obsługi plików rastrowych, znajdują się w „menedżerze rastrów„

 

A. Przygotowanie podkładu wektorowego

Chcąc skalibrować plik rastrowy arkusza mapy o znanym godle, należy najpierw wstawić ramkę z siatką krzyży tego arkusza. Pracę należy rozpocząć od wybrania odpowiedniego układu odniesienia w grupie opcji „opracowanie”  (okienko A, na rysunku poniżej). Skalę można pozostawić bez zmian, ponieważ informuje o niej godło.

 

 

 

Następnie należy wstawić ramkę na podstawie godła. Służy do tego funkcja „wstawianie ramki arkusza mapy na podstawie godła”, znajdująca się w panelu narzędziowym „arkusz mapy” (rysunek B, powyżej). Ponieważ sama ramka nie wystarczy i wewnątrz potrzebna jest siatka krzyży, można ją wstawić korzystając z funkcji „ramka arkusza mapy i siatka krzyży” (okno C, na rysunku powyżej). Aby wstawić samą siatkę należy trzymając wciśnięty klawisz „ctrl”, rolką myszy przełączyć się na opcję „siatka krzyży arkusza mapy” (funkcja ScrollControl), następnie wstawić punkt kontrolny i zatwierdzić go lewym klawiszem myszy.

 

B. Ładowanie rastra

Po wykonaniu powyższych czynności można podłączyć raster wybierając w tym celu funkcję „dołącz raster” w menadżerze rastrów (rys. poniżej).

 

 

Spowoduje to otwarcie okna wyboru, w którym należy wskazać podłączany plik. Jeżeli plik posiada georeferencje, to zostanie załadowany zgodnie z nimi. Jeżeli nie posiada georeferencji wówczas na ekranie pojawi się komunikat czy podłączyć plik w trybie interaktywnym:

 

 

Należy wybrać „Tak” i określić na ekranie, gdzie ma zostać wczytany raster wskazując najpierw, gdzie ma zostać wczytany jego lewy dolny narożnik, a następnie jego prawy górny narożnik (pojedyncze kliknięcie lewym klawiszem myszy w wybranym miejscu należy zatwierdzić klikając drugi raz lewym klawiszem myszy w dowolnym miejscu na ekranie). Jeżeli raster ma rozmiar arkusza mapy, to wygodnie jest wstawić go, zaczepiając punkt kontrolny do narożników ramki sekcyjnej.

Jeżeli po podłączeniu rastra siatka krzyży jest mało widoczna, wówczas w każdej chwili można zmienić jej kolor. W tym celu należy wykonać następujące czynności:

• jeśli raster został już załadowany, to można go na chwilę wygasić wybierając funkcję „zmiana widoczności rastrów” z menadżera rastrów (rysunek A poniżej),
• w głównej palecie narzędziowej wybrać mocny kontrastowy kolor (B),
• aby siatka krzyży zmieniła kolor należy z palety modyfikacje wybrać opcję „zmiana koloru na aktywny” (C),
• ponownie włączyć wyświetlanie rastrów (A).

 

 

 

C. Transformacja afiniczna

Po uruchomieniu funkcji „transformacja afiniczna” (rys, poniżej), należy zdefiniować pary punktów dostosowania, wskazując naprzemiennie krzyż na rastrze (punkt początkowy wektora) i odpowiadający mu krzyż na rysunku wektorowym (punkt końcowy wektora). Każde pojedyncze kliknięcie lewym przyciskiem myszy należy zatwierdzić klikając drugi raz lewym przyciskiem myszy. Jeśli przed zatwierdzeniem użytkownik stwierdzi, że chce postawić punkt w innym miejscu wówczas należy kliknąć prawy przycisk myszy, a następnie lewym przyciskiem myszy wskazać właściwe miejsce i zatwierdzić je lewym przyciskiem myszy. Z każdego wstawionego punktu można zrezygnować klawiszem Esc (lub korzystając ze skrótu ctrl+z, jeżeli włączona jest opcja  012 – „działanie ctrl+z podczas kreślenia”).  Minimalna liczba par punktów dostosowania w tej metodzie wynosi 3.

 

Po wskazaniu ostatniego krzyża na siatce krzyży (punktu końcowego wektora) należy zakończyć wskazywanie klikając na ekranie prawym przyciskiem myszy. Wówczas program dokona transformacji i wyświetli się błąd m0 oraz odchyłki dla poszczególnych punktów. Należy sprawdzić, czy otrzymany błąd nie jest większy niż dopuszczalny błąd transformacji określony w §49. pkt. 1. [Rozporządzenie w sprawie standardów, 2011].

 

D. Transformacja Helmerta

Po uruchomieniu funkcji „transformacja Helmerta” (rys, poniżej), należy zdefiniować pary punktów dostosowania, wskazując naprzemiennie krzyż na rastrze (punkt początkowy wektora) i odpowiadający mu krzyż na rysunku wektorowym (punkt końcowy wektora). Każde pojedyncze kliknięcie lewym przyciskiem myszy należy zatwierdzić klikając drugi raz lewym przyciskiem myszy. Jeśli przed zatwierdzeniem użytkownik stwierdzi, że chce postawić punkt w innym miejscu wówczas należy kliknąć prawy przycisk myszy, a następnie lewym przyciskiem myszy wskazać właściwe miejsce i zatwierdzić je lewym przyciskiem myszy. Z każdego wstawionego punktu można zrezygnować klawiszem Esc (lub korzystając ze skrótu ctrl+z, jeżeli włączona jest opcja  012 – „działanie ctrl+z podczas kreślenia”).  Minimalna liczba par punktów dostosowania w tej metodzie wynosi 2.

 

Po wskazaniu ostatniego krzyża na siatce krzyży (punktu końcowego wektora) należy zakończyć wskazywanie klikając na ekranie prawym przyciskiem myszy. Wówczas program dokona transformacji i wyświetli się błąd m0 oraz odchyłki dla poszczególnych punktów. Należy sprawdzić, czy otrzymany błąd nie jest większy niż dopuszczalny błąd transformacji określony w §49. pkt. 1. [Rozporządzenie w sprawie standardów, 2011].